Dzięki dyspozycji wkładem na wypadek śmierci można uniknąć postępowania spadkowego przy przekazywaniu środków z konta zmarłego. Ważne jest jednak przestrzeganie terminów, by nie płacić podatku od spadków i darowizn.
POLECAMY: Emerytura po zmarłym. Czy można dostać świadczenie po mężu lub żonie?
Zgodnie z art. 56 ust. 1 prawa bankowego, posiadacz rachunku oszczędnościowego, oszczędnościowo-rozliczeniowego lub terminowej lokaty oszczędnościowej może zlecić bankowi wypłatę środków po swojej śmierci wybranym osobom, tj. małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu.
POLECAMY: Emerytura, renta po śmierci. Kiedy można ją zatrzymać?
Osoba wskazana w dyspozycji może otrzymać środki bez potrzeby sądowego stwierdzania praw do spadku, ponieważ art. 922 par. 2 kodeksu cywilnego wyklucza z masy spadkowej prawa i obowiązki ściśle związane ze zmarłym oraz prawa przechodzące na określone osoby niezależnie od ich statusu spadkobiercy. W myśl art. 56 ust. 1 prawa bankowego, kwota z dyspozycji wkładem na wypadek śmierci nie wchodzi do spadku.
POLECAMY: Na czym polega zrzeczenie się dziedziczenia
Ograniczenia obejmują:
- osoby wskazane mogą być tylko: małżonek, wstępni (np. rodzice, dziadkowie), zstępni (np. dzieci, wnuki) oraz rodzeństwo,
- maksymalna wypłata nie może przekroczyć dwudziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez nagród z zysku, według danych GUS z ostatniego miesiąca przed śmiercią posiadacza rachunku. Jeśli posiadacz zmarł w maju 2024 r., maksymalna kwota wynosi 165 430,60 zł (na podstawie wynagrodzenia z kwietnia 2024 r. wynoszącego 8271,53 zł).
Mimo że środki z dyspozycji nie są częścią spadku, podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Osoby wymienione w dyspozycji mogą skorzystać ze zwolnienia podatkowego, składając formularz SD-Z2 w urzędzie skarbowym w ciągu sześciu miesięcy od dnia śmierci posiadacza rachunku. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje opodatkowaniem według zasad dla I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ustawy).
Nie ma obowiązku płacenia podatku dochodowego, ponieważ zgodnie z art. 2 pkt 3 ustawy o PIT, przepisy tej ustawy nie mają zastosowania do przychodów podlegających podatkowi od spadków i darowizn.
POLECAMY: Jak przeprowadzić postępowania spadkowe i nabyć spadek
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Ekspert w swojej dziedzinie – Publicysta, pisarz i działacz społeczny. Pierwsze artykuły opublikował w 1999 roku dla międzynarodowych wydawców. Przez ponad 30 lat zdobywa swoje doświadczenie dzięki współpracy z największymi redakcjami. W swoich artykułach stara się podejmować kontrowersyjne tematy i prezentować oryginalne punkty widzenia, które pozwalały na głębsze zrozumienie omawianych kwestii.