Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, spadkodawca ma prawo wyznaczyć w testamencie dowolną osobę jako swojego spadkobiercę. Mimo to, najbliżsi krewni, tacy jak małżonek, dzieci i rodzice, zachowują prawo do części spadku, nawet jeśli zostali pominięci w ostatniej woli zmarłego. Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która chroni interesy najbliższych krewnych zmarłego, zapewniając im udział w spadku nawet w sytuacji, gdy zostali pominięci w testamencie.
POLECAMY: Czy zachowek się przedawnia?
Na czym polega zachowek?
Zachowek to instytucja, która ma na celu zabezpieczenie interesów najbliższych członków rodziny spadkodawcy, zapewniając im prawo do części majątku, który przysługiwałby im zgodnie z dziedziczeniem ustawowym. Małżonek, dzieci oraz rodzice spadkodawcy mają prawo do zachowku, co oznacza, że mogą ubiegać się o określoną część majątku. Celem tej instytucji jest uniknięcie sytuacji, w której bliscy zostaliby pozbawieni środków do życia na skutek decyzji testatora.
Kto wypłaca zachowek?
Obowiązek wypłaty zachowku spoczywa przede wszystkim na osobach dziedziczących majątek na podstawie testamentu. Jeśli spadkobiercy nie są w stanie pokryć całej należnej kwoty z tytułu zachowku, odpowiedzialność ta przechodzi na zapisobierców windykacyjnych oraz osoby obdarowane przez spadkodawcę. Zapisobierca windykacyjny to osoba, która na mocy testamentu otrzymuje konkretny składnik majątku, niezależnie od działu spadku. Natomiast osoby obdarowane, nawet jeszcze za życia spadkodawcy, mogą być zobowiązane do wypłaty zachowku, jeśli wartość darowizn znacznie uszczupla wartość spadku.
Proces dochodzenia zachowku
Proces dochodzenia zachowku rozpoczyna się, gdy uprawniony składa roszczenie o wypłatę należnej kwoty. Jeśli osoba zobowiązana do wypłaty nie chce tego zrobić dobrowolnie, konieczne jest złożenie pozwu w sądzie. W pozwie należy przedstawić uzasadnienie, wartość spadku oraz obliczyć wysokość przysługującego zachowku. Ważne jest, aby pamiętać, że najbliżsi zmarłego mają tylko pięć lat na dochodzenie swoich praw, więc nie należy zwlekać z przedstawieniem roszczenia. Zachowek najczęściej przyjmuje formę pieniężną, choć możliwe są inne formy zadośćuczynienia, jeśli obie strony wyrażą na to zgodę.
Kto ma prawo do zachowku?
Prawo do zachowku jest precyzyjnie określone przez artykuł 991 Kodeksu cywilnego, który wskazuje grupę osób uprawnionych do tego świadczenia. Zachowek przysługuje przede wszystkim najbliższej rodzinie zmarłego, co obejmuje zstępnych (dzieci i wnuki), małżonka oraz rodziców spadkodawcy. Należy zaznaczyć, że Kodeks cywilny wyklucza z prawa do tego świadczenia osoby, które zostały wydziedziczone przez spadkodawcę.
Wydziedziczenie a prawo do zachowku
Wydziedziczenie może nastąpić, jeśli osoba najbliższa postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, dopuściła się przestępstwa wobec spadkodawcy lub jego bliskich, bądź uporczywie nie dopełniała obowiązków rodzinnych. Ponadto, osoby, które zrzekły się dziedziczenia, zostały uznane za niegodne dziedziczenia lub odrzuciły spadek, również tracą prawo do zachowku.
Wysokość zachowku
Wysokość zachowku zależy od wartości majątku, jaki przysługiwałby danej osobie przy dziedziczeniu ustawowym. Co do zasady, jest to połowa udziału spadkowego, jaki należałby się osobie uprawnionej. Jednak w szczególnych przypadkach, takich jak trwała niezdolność do pracy czy niepełnoletność w chwili śmierci spadkodawcy, wysokość zachowku wzrasta do dwóch trzecich udziału.
Podsumowanie
Zachowek to kluczowa instytucja prawa spadkowego, która zapewnia ochronę najbliższych członków rodziny spadkodawcy przed całkowitym pominięciem w testamencie. Proces dochodzenia zachowku może być skomplikowany i wymagać zaangażowania sądu, ale stanowi ważne narzędzie ochrony praw najbliższych krewnych zmarłego. Ważne jest, aby znać swoje prawa i obowiązki, a także terminy, aby skutecznie dochodzić swoich roszczeń.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
More here:
Zachowek w prawie spadkowym: Kluczowe informacje i zasady